Debian là gì? Tại sao nên chọn hệ điều hành Debian?

Debian là gì mà lại được nhiều người dùng và chuyên gia đánh giá cao trong thế giới hệ điều hành mã nguồn mở? Là một trong những bản phân phối Linux lâu đời và phổ biến nhất, Debian nổi bật với tính ổn định, bảo mật cao và cộng đồng hỗ trợ mạnh mẽ.

1. Debian là gì?

Debian là một hệ điều hành máy tính phổ biến và có sẵn, sử dụng Linux kernel và các thành phần chương trình khác thu được từ dự án GNU. Debian có thể được tải xuống qua Internet hoặc trên CD với một khoản phí nhỏ.

Là phần mềm nguồn mở, Debian được phát triển bởi sự đóng góp của hơn 500 lập trình viên trong Dự án Debian. Các bản phát hành mới luôn được tung ra thường xuyên. Ongoing service luôn có sẵn thông qua subscription và mailing list.

Debian hỗ trợ hơn 3.950 ứng dụng miễn phí và hoàn toàn có thể tải xuống. Debian không sở hữu một số ứng dụng phổ biến và nổi tiếng như Microsoft Word và Excel, thay vào đó là các ứng dụng WordPerfect của Corel và các desktop applications tương tự.

Debian là một trong những dự án phần mềm tự do đầu tiên được bắt đầu vào năm 1993 bởi Ian Murdock. Debian được phát âm là deb-EE-uhn vì nó có nguồn gốc từ tên của Ian Murdock và vợ của anh, Debra.

Đọc thêm: Hướng dẫn các cách khởi động lại Debian bằng dòng lệnh

2. Tại sao nên chọn hệ điều hành Debian?

2.1. Debian ổn định và đáng tin cậy

Mọi người có những kỳ vọng khác nhau khi sử dụng desktop Linux. Một số người muốn có phiên bản phần mềm mới nhất càng sớm càng tốt, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với nguy cơ gặp sự cố hoặc lỗi cao hơn. Những người khác lại chỉ muốn PC của mình hoạt động và đáng tin cậy.

Debian nổi tiếng về sự ổn định của nó. Bản phân phối ổn định này có xu hướng cung cấp các phiên bản phần mềm cũ hơn, vì vậy bạn có thể thấy mình đang chạy code xuất hiện vài năm trước. Nhưng điều đó có nghĩa là bạn sử dụng phần mềm đã được thử nghiệm trong thời gian dài và có ít lỗi hơn.

2.2. Bạn có thể sử dụng mỗi phiên bản trong thời gian dài

Debian không có lịch phát hành thường xuyên. Các phiên bản mới xuất hiện khi chúng sẵn sàng, có xu hướng khoảng 2 đến 3 năm một lần.

Điều này nghe có vẻ tiêu cực, nhưng bất cứ khi nào bạn nâng cấp từ một phiên bản hệ điều hành này sang phiên bản khác, bạn sẽ có nguy cơ bị lỗi phần mềm, bất kể bạn sử dụng Linux, Windows hay macOS.

Bạn cũng phải đối phó với thời gian chết cần thiết để máy tính tải xuống và nâng cấp tất cả các bit cần thiết. Với ít bản phát hành hơn, bạn có thể sử dụng Debian trong một khoảng thời gian dài.

2.3. Debian lý tưởng cho máy chủ

Với phần mềm ổn định và chu kỳ phát hành dài, Debian là một trong nhiều bản phân phối Linux tuyệt vời có thể sử dụng cho máy chủ. Bạn không cần phải tìm kiếm một phiên bản Debian riêng.

Chỉ cần không cài đặt môi trường desktop trong khi vẫn lấy các công cụ liên quan đến máy chủ. Nếu bạn kết hợp Debian với Nextcloud hoặc OpenMediaVault, bạn có cho mình một sự thay thế đám mây tiện dụng.

2.4. Tùy chọn phát hành có sẵn

Phần mềm ổn định, được kiểm chứng theo thời gian là những điều tuyệt vời, nhưng nhiều người dùng lại muốn các phiên bản phần mềm mới nhất trên PC. Khi các ứng dụng và giao diện đạt được các tính năng mới, việc chờ đợi vài năm để chúng đến với Debian sẽ khiến nhiều người không đủ kiên nhẫn chờ đợi.

May mắn thay, có nhiều phiên bản Debian để chọn. Mặc dù Debian Stable đã lỗi thời nhiều năm nhưng nó không phải là phiên bản duy nhất có sẵn. Nếu chọn Debian Testing, Unstable hoặc Experimental, bạn có thể chọn sự cân bằng giữa tính ổn định và việc có các tính năng mới nhất.

Với Debian Unstable hoặc Experimental, thay vì chờ phiên bản Debian mới ra mắt, bạn có thể sử dụng một phiên bản liên tục nhận được các bản cập nhật cho nhiều ứng dụng và thành phần có sẵn. Điều đó làm cho Debian trở thành một bản phân phối dễ cài đặt hơn so với các giải pháp thay thế như Arch Linux.

2.5. Debian hỗ trợ nhiều kiến ​​trúc PC

Khi bạn lần đầu tiên chuyển sang Linux, câu hỏi quan trọng nhất là liệu bạn có thể cài đặt bản phân phối hay không. Ví dụ, nếu bạn có máy Mac với bộ xử lý PowerPC chứ không phải Intel, các tùy chọn bị hạn chế hơn. Ngay cả với phần cứng của Intel, nếu bạn có máy 32-bit cũ hơn, nhiều bản phân phối Linux sẽ không còn hoạt động.

Debian cung cấp trình cài đặt cho một loạt các kiến ​​trúc. Bạn có thể chạy Debian trên máy tính Intel 32 và 64-bit. Hỗ trợ cũng có sẵn cho các máy PowerPC 64-bit. Nếu bạn muốn chạy Linux trên ARM hoặc MIPS, Debian cũng có thể làm được.

2.6. Debian là bản phân phối dựa vào cộng đồng lớn nhất

Nhiều người bị cuốn hút vào Linux vì văn hóa phần mềm miễn phí. Hệ điều hành GNU đã chỉ ra rằng code có thể được phát triển, chia sẻ và duy trì mà không có động cơ lợi nhuận thúc đẩy.

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là các công ty không trở thành một phần của phương trình. Nhiều bản phân phối phổ biến nhất (Ubuntu, Fedora, openSUSE, elementary OS) có một công ty chỉ đạo dự án.

Debian thì khác. Debian là một bản phân phối dựa trên cộng đồng lớn. Không có một công ty nào thúc đẩy việc tạo Debian, duy trì cơ sở hạ tầng của nó hoặc điều khiển hướng đi của dự án. Nếu bạn tin tưởng đây là một dự án phù hợp hơn với các giá trị của mình, thì đó có thể là lý do để gắn bó với Debian.

2.7. Debian có phần mềm hỗ trợ tuyệt vời

Định dạng DEB của Debian hiện là định dạng ứng dụng phổ biến nhất trong thế giới Linux. Mặc dù không phải tất cả các DEB hoạt động trên Ubuntu đều hoạt động trên Debian, nhưng rất có khả năng bạn sẽ tìm thấy DEB cho cả hai.

Trước khi bắt đầu tìm kiếm phần mềm của bên thứ ba, Debian có một số kho phần mềm lớn nhất bạn sẽ tìm thấy.

2.8. Bạn có được phần mềm “gần” với nguồn

Debian không dựa trên bất kỳ bản phân phối Linux nào khác. Điều đó có nghĩa là phần mềm có sẵn trong kho của Debian được đóng gói riêng cho Debian.

Một số phần mềm Ubuntu có các tinh chỉnh, nhưng phần lớn giống như được phát hành trong Debian. Nếu bạn không muốn đối phó với việc tìm ra lỗi trong chuỗi xuất hiện, thì việc chạy Debian có thể giúp bạn tránh khỏi rắc rối.

2.9. Bạn có thể cài đặt phiên bản chỉ dành cho phần mềm miễn phí

Khi bạn cài đặt hầu hết các bản phân phối Linux, các đối tượng lớn nhị phân (blob) độc quyền đã đóng là một phần của kernel. Nếu có một máy tính không cần code như vậy để hoạt động, bạn có thể không muốn thêm các "hộp đen" không cần thiết này vào hệ điều hành của mình.

Debian là bản phân phối Linux lớn nhất không cài đặt firmware này theo mặc định.

Điều tương tự cũng đúng với kho lưu trữ ứng dụng Debian. Nếu gắn với các tùy chọn mặc định, bạn sẽ không vô tình cài đặt bất kỳ mã độc quyền nào trên máy tính của mình.

Đây là lý do tại sao Debian đóng vai trò là cơ sở cho một số bản phân phối Linux được chứng nhận bởi Tổ chức phần mềm miễn phí, như Trisquel và PureOS.

2.10. Rất ít bản phân phối Linux đã tồn tại lâu như Debian

Debian đã xuất hiện từ năm 1993. Hàng trăm bản phân phối Linux đã đến và biến mất trong nhiều năm, nhưng Debian vẫn đứng vững trước thời gian.

2.11. Bạn không cần một kết nối Internet mạnh

Linux làm cho phần mềm miễn phí và có thể truy cập được, nhưng hầu hết các bản phân phối đều yêu cầu bạn có kết nối Internet tốt.

Debian cung cấp phiên bản DVD bao gồm nhiều phần mềm bạn có thể tải xuống từ kho lưu trữ. Bằng cách này, bạn có thể tải xuống Debian ở một nơi nào đó mà bạn có quyền truy cập Internet không giới hạn và thiết lập máy tính ở nhà hoặc văn phòng sau đó. Bạn cũng có thể mua đĩa CD hoặc DVD với giá thấp và mang theo bên mình.

2.12. Debian không ưu tiên đặc biệt cho môi trường desktop nào

Nhiều bản phân phối Linux chọn môi trường desktop ưa thích. Bạn có thể tự do thay đổi từ giao diện này sang giao diện khác, nhưng bạn không còn nhận được trải nghiệm được hỗ trợ nữa.

Debian không có bất kỳ ưu tiên đặc biệt nào. Mặc dù có giới hạn về số lượng có sẵn dưới dạng Live CD (đó là GNOME, KDE, LXDE, Xfce, Cinnamon và MATE), Debian không cung cấp cho những desktop này bất kỳ sự hỗ trợ hay ưu tiên nào hơn so với nhiều môi trường desktop khác có sẵn trong kho.

Vậy tại sao bạn nên chọn Debian là hệ điều hành cho mình? Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần hiểu rõ hơn về các ưu điểm và tính năng nổi bật của Debian. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá Debian là gì, các đặc điểm chính và lý do tại sao nó lại là sự lựa chọn hàng đầu cho nhiều người dùng và nhà phát triển phần mềm. 

Một số câu hỏi thường gặp

Debian có phù hợp cho người dùng mới không?

Debian có thể phù hợp cho người dùng mới, mặc dù nó nổi tiếng với sự ổn định và tính bảo mật, đôi khi việc cấu hình và quản lý có thể phức tạp hơn so với các bản phân phối khác như Ubuntu. Tuy nhiên, có nhiều tài liệu và hướng dẫn trực tuyến giúp người dùng mới làm quen với Debian.

Debian có hỗ trợ cập nhật thường xuyên không?

Có, Debian cung cấp các bản cập nhật thường xuyên, bao gồm các bản vá bảo mật và cập nhật phần mềm. Bạn có thể cập nhật hệ thống bằng cách sử dụng lệnh sudo apt-get update và sudo apt-get upgrade trong Terminal.

Mọi người cùng tìm kiếm: debian, debian là gì, bedian